ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΤΡΙΓΑΖΗ* Fonte: ΑΥΓΗ
Νέο στρατηγικό δόγμα υιοθέτησε η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ (19-20.11.2010) στη Λισσαβώνα, με το οποίο επιδιώκεται η αναβάθμιση του επεμβατικού ρόλου της Ατλαντικής Συμμαχίας και η μετατροπή της σε «παγκόσμιο χωροφύλακα». Αντί της διάλυσής του, μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου και την κατάργηση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, το ΝΑΤΟ επεκτάθηκε στην ανατολική Ευρώπη και στα Βαλκάνια. Έκανε τον βάρβαρο πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, το 1991, και συνεχίζει με τον πόλεμο στο Αφγανιστάν από το 2001. Λειτούργησε ως στρατιωτικός βραχίονας της μεταψυχροπολεμικής «νέας τάξης πραγμάτων» και της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.
«Η Ευρώπη θα είναι πραγματικός εταίρος μας αν μας ακολουθήσει στη Μ. Ανατολή, στη Ρωσία και στην Κίνα», είπε προ μηνών ο Νίκολας Μπερνς ("Το Βήμα", 4.4.2010). Το νέο δόγμα βασίστηκε σε πρόταση Ομάδας Ειδικών υπό την πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μαντλίν Ολμπράιτ, που συγκροτήθηκε τον Απρίλιο του 2009, όπου προσδιορίζονται ως νέες «μη συμβατικές» απειλές η διασπορά των πυρηνικών και άλλων όπλων μαζικής καταστροφής, τα τρομοκρατικά κτυπήματα, οι επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, η κλιματική αλλαγή, η παράνομη διακοπή κρίσιμων ενεργειακών ροών.
Νέο στρατηγικό δόγμα υιοθέτησε η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ (19-20.11.2010) στη Λισσαβώνα, με το οποίο επιδιώκεται η αναβάθμιση του επεμβατικού ρόλου της Ατλαντικής Συμμαχίας και η μετατροπή της σε «παγκόσμιο χωροφύλακα». Αντί της διάλυσής του, μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου και την κατάργηση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, το ΝΑΤΟ επεκτάθηκε στην ανατολική Ευρώπη και στα Βαλκάνια. Έκανε τον βάρβαρο πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, το 1991, και συνεχίζει με τον πόλεμο στο Αφγανιστάν από το 2001. Λειτούργησε ως στρατιωτικός βραχίονας της μεταψυχροπολεμικής «νέας τάξης πραγμάτων» και της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.
«Η Ευρώπη θα είναι πραγματικός εταίρος μας αν μας ακολουθήσει στη Μ. Ανατολή, στη Ρωσία και στην Κίνα», είπε προ μηνών ο Νίκολας Μπερνς ("Το Βήμα", 4.4.2010). Το νέο δόγμα βασίστηκε σε πρόταση Ομάδας Ειδικών υπό την πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μαντλίν Ολμπράιτ, που συγκροτήθηκε τον Απρίλιο του 2009, όπου προσδιορίζονται ως νέες «μη συμβατικές» απειλές η διασπορά των πυρηνικών και άλλων όπλων μαζικής καταστροφής, τα τρομοκρατικά κτυπήματα, οι επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, η κλιματική αλλαγή, η παράνομη διακοπή κρίσιμων ενεργειακών ροών.
Μεταξύ άλλων, το ΝΑΤΟ καλείται να οικοδομήσει ένα σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας, το λεγόμενο ALTBMD, με άμεσες επιπτώσεις και στην ευρύτερη περιοχή μας. Την ίδια ώρα, επιμένει στον πόλεμο στο Αφγανιστάν, παρότι διαρκεί ήδη πάνω από 9 χρόνια και εξελίσσεται σε σκληρή δοκιμασία για την «ευρωατλαντική αλληλεγγύη».
Γεννούν νέους κινδύνους για την παγκόσμια ειρήνη, οι εξελίξεις αυτές. Είναι σε ευθεία αντίθεση με το εντεινόμενο αίτημα του εκδημοκρατισμού και εξανθρωπισμού των διεθνών σχέσεων. Οδηγούν στην παραπέρα υπονόμευση του ΟΗΕ και του ΟΑΣΕ. Θα τροφοδοτήσουν νέες εντάσεις και νέους εξοπλισμούς, με συνέπεια νέες αυξήσεις στις παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες που ήδη ξεπερνούν τα 4,2 δισεκατομμύρια δολάρια την ημέρα.
Όλα αυτά μας αφορούν άμεσα. Πέρα από τις γενικότερες επιπτώσεις, ελλοχεύουν κίνδυνοι και για εθνικά μας θέματα από την εφαρμογή του νέου δόγματος μέσω διευθετήσεων για τα στρατηγεία και τις σχέσεις ΝΑΤΟ-Ε.Ε., ενώ προβλέπονται νέα βάρη για τη χειμαζόμενη οικονομία μας από τη συμμετοχή σε νέα εξοπλιστικά προγράμματα. Δυστυχώς, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αποδέχεται το νέο δόγμα και εμφανίζεται σε ρόλο «καλού παιδιού» του ΝΑΤΟ, παρά τα αντι-ΝΑΤΟϊκά αισθήματα του ελληνικού λαού. Οι προεκλογικές διακηρύξεις περί «νέας εθνικής στρατηγικής» παρέμειναν κενό γράμμα, εκτός αν θεωρηθεί στοιχείο της (!) η αναβάθμιση της στρατιωτικής συνεργασίας με το Ισραήλ.
Μήπως είναι μονόδρομος οι επιλογές αυτές; Η ψύχραιμη ανάλυση των παγκόσμιων εξελίξεων δεν συνηγορεί σε κάτι τέτοιο. Μπορεί το ΝΑΤΟ να εμφανίζεται πανίσχυρο, αλλά βρίσκεται αντιμέτωπο με μεγάλες αντιφάσεις. Αποτυγχάνει τραγικά στην πρώτη του εκστρατεία εκτός Ευρώπης, στον πόλεμο στο Αφγανιστάν. Θέλει να «παγκοσμιοποιηθεί», ενώ ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός κλυδωνίζεται από μια πρωτόγνωρη κρίση. Επιθυμεί τη συνεργασία με τη Ρωσία (ιδιαίτερα για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν και την κόντρα με το Ιράν), αλλά δεν μπορεί να απαγκιστρωθεί από τον στόχο της επέκτασής του ως τα σύνορά της. Στην κρίση του Καυκάσου (2008) η Γερμανία και η Γαλλία διαφοροποιήθηκαν σαφώς από την «πολιτική πυγμής» έναντι της Ρωσίας, που ήθελαν οι ΗΠΑ.
Ο νέος ρόλος του ΝΑΤΟ προσκρούει στο γεγονός ότι η ηγέτιδα δύναμή του, οι ΗΠΑ, χάνει έδαφος διεθνώς και η αμφισβήτηση της ηγεμονίας της βαίνει αυξανόμενη. «Τίποτα δεν έχει εδραιωθεί πιο ξεκάθαρα, τα τελευταία 5 χρόνια, από την αποτυχία μιας μονόπλευρης παγκόσμιας ηγεμονίας των ΗΠΑ», έγραφε ο Έρικ Χομπσμπάουμ το 2007 ("Observer" / "Καθημερινή", 10.6.2007). Οι διεθνείς ισορροπίες αλλάζουν, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι η Λ. Αμερική έχει πάψει να αποτελεί την «πίσω αυλή» των ΗΠΑ. Ο ίδιος ο Σμπίγκνιου Μπρεζίνσκι παραδέχεται ότι «το παγκόσμιο πολιτικό και οικονομικό κέντρο βάρους απομακρύνεται από τον Βόρειο Ατλαντικό προς την Ασία και τον Ειρηνικό» (International Herald Tribune, 20.8.2009). Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η Λισσαβώνα μπορεί να μην αποτελέσει νέα αρχή, αλλά «αρχή του τέλους» για το ΝΑΤΟ.
Για την ευρωπαϊκή αριστερά και τα φιλειρηνικά κινήματα, ο αγώνας για την κατάργηση του ΝΑΤΟ πρέπει να ενταθεί. Αυτό ήταν το μήνυμα της «αντισυνόδου» που πραγματοποιήθηκε στη Λισσαβώνα (19-21 Νοεμβρίου 2010), καθώς και άλλων μαζικών εκδηλώσεων και διαδηλώσεων. Στόχος που συνοδεύεται από τη διεκδίκηση της αναβάθμισης και του εκδημοκρατισμού του ΟΗΕ και της δημιουργίας ενός πανευρωπαϊκού συστήματος ειρήνης και ασφάλειας, με βάση τον ΟΑΣΕ και τις αρχές του.
Η μάχη αυτή είναι κεντρική στον αγώνα για μια άλλη Ευρώπη. Μια ενωμένη Ευρώπη της ειρήνης, χωρίς πυρηνικά όπλα και βάσεις των ΗΠΑ, ικανή να συμβάλει στη δημοκρατική αναδιοργάνωση του συστήματος των διεθνών σχέσεων προς όφελος ενός πιο δίκαιου και αλληλέγγυου κόσμου. Στην ίδια κατεύθυνση εντάσσονται και οι δικοί μας αγώνες για μια νέα, πολυδιάστατη, ενεργητικά φιλειρηνική εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, απαλλαγμένη από τον ατλαντισμό.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι υπεύθυνος του Τμήματος Εξωτερικής Πολιτικής του ΣΥΝ.
Γεννούν νέους κινδύνους για την παγκόσμια ειρήνη, οι εξελίξεις αυτές. Είναι σε ευθεία αντίθεση με το εντεινόμενο αίτημα του εκδημοκρατισμού και εξανθρωπισμού των διεθνών σχέσεων. Οδηγούν στην παραπέρα υπονόμευση του ΟΗΕ και του ΟΑΣΕ. Θα τροφοδοτήσουν νέες εντάσεις και νέους εξοπλισμούς, με συνέπεια νέες αυξήσεις στις παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες που ήδη ξεπερνούν τα 4,2 δισεκατομμύρια δολάρια την ημέρα.
Όλα αυτά μας αφορούν άμεσα. Πέρα από τις γενικότερες επιπτώσεις, ελλοχεύουν κίνδυνοι και για εθνικά μας θέματα από την εφαρμογή του νέου δόγματος μέσω διευθετήσεων για τα στρατηγεία και τις σχέσεις ΝΑΤΟ-Ε.Ε., ενώ προβλέπονται νέα βάρη για τη χειμαζόμενη οικονομία μας από τη συμμετοχή σε νέα εξοπλιστικά προγράμματα. Δυστυχώς, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αποδέχεται το νέο δόγμα και εμφανίζεται σε ρόλο «καλού παιδιού» του ΝΑΤΟ, παρά τα αντι-ΝΑΤΟϊκά αισθήματα του ελληνικού λαού. Οι προεκλογικές διακηρύξεις περί «νέας εθνικής στρατηγικής» παρέμειναν κενό γράμμα, εκτός αν θεωρηθεί στοιχείο της (!) η αναβάθμιση της στρατιωτικής συνεργασίας με το Ισραήλ.
Μήπως είναι μονόδρομος οι επιλογές αυτές; Η ψύχραιμη ανάλυση των παγκόσμιων εξελίξεων δεν συνηγορεί σε κάτι τέτοιο. Μπορεί το ΝΑΤΟ να εμφανίζεται πανίσχυρο, αλλά βρίσκεται αντιμέτωπο με μεγάλες αντιφάσεις. Αποτυγχάνει τραγικά στην πρώτη του εκστρατεία εκτός Ευρώπης, στον πόλεμο στο Αφγανιστάν. Θέλει να «παγκοσμιοποιηθεί», ενώ ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός κλυδωνίζεται από μια πρωτόγνωρη κρίση. Επιθυμεί τη συνεργασία με τη Ρωσία (ιδιαίτερα για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν και την κόντρα με το Ιράν), αλλά δεν μπορεί να απαγκιστρωθεί από τον στόχο της επέκτασής του ως τα σύνορά της. Στην κρίση του Καυκάσου (2008) η Γερμανία και η Γαλλία διαφοροποιήθηκαν σαφώς από την «πολιτική πυγμής» έναντι της Ρωσίας, που ήθελαν οι ΗΠΑ.
Ο νέος ρόλος του ΝΑΤΟ προσκρούει στο γεγονός ότι η ηγέτιδα δύναμή του, οι ΗΠΑ, χάνει έδαφος διεθνώς και η αμφισβήτηση της ηγεμονίας της βαίνει αυξανόμενη. «Τίποτα δεν έχει εδραιωθεί πιο ξεκάθαρα, τα τελευταία 5 χρόνια, από την αποτυχία μιας μονόπλευρης παγκόσμιας ηγεμονίας των ΗΠΑ», έγραφε ο Έρικ Χομπσμπάουμ το 2007 ("Observer" / "Καθημερινή", 10.6.2007). Οι διεθνείς ισορροπίες αλλάζουν, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι η Λ. Αμερική έχει πάψει να αποτελεί την «πίσω αυλή» των ΗΠΑ. Ο ίδιος ο Σμπίγκνιου Μπρεζίνσκι παραδέχεται ότι «το παγκόσμιο πολιτικό και οικονομικό κέντρο βάρους απομακρύνεται από τον Βόρειο Ατλαντικό προς την Ασία και τον Ειρηνικό» (International Herald Tribune, 20.8.2009). Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η Λισσαβώνα μπορεί να μην αποτελέσει νέα αρχή, αλλά «αρχή του τέλους» για το ΝΑΤΟ.
Για την ευρωπαϊκή αριστερά και τα φιλειρηνικά κινήματα, ο αγώνας για την κατάργηση του ΝΑΤΟ πρέπει να ενταθεί. Αυτό ήταν το μήνυμα της «αντισυνόδου» που πραγματοποιήθηκε στη Λισσαβώνα (19-21 Νοεμβρίου 2010), καθώς και άλλων μαζικών εκδηλώσεων και διαδηλώσεων. Στόχος που συνοδεύεται από τη διεκδίκηση της αναβάθμισης και του εκδημοκρατισμού του ΟΗΕ και της δημιουργίας ενός πανευρωπαϊκού συστήματος ειρήνης και ασφάλειας, με βάση τον ΟΑΣΕ και τις αρχές του.
Η μάχη αυτή είναι κεντρική στον αγώνα για μια άλλη Ευρώπη. Μια ενωμένη Ευρώπη της ειρήνης, χωρίς πυρηνικά όπλα και βάσεις των ΗΠΑ, ικανή να συμβάλει στη δημοκρατική αναδιοργάνωση του συστήματος των διεθνών σχέσεων προς όφελος ενός πιο δίκαιου και αλληλέγγυου κόσμου. Στην ίδια κατεύθυνση εντάσσονται και οι δικοί μας αγώνες για μια νέα, πολυδιάστατη, ενεργητικά φιλειρηνική εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, απαλλαγμένη από τον ατλαντισμό.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι υπεύθυνος του Τμήματος Εξωτερικής Πολιτικής του ΣΥΝ.
Nessun commento:
Posta un commento